Deze maatregel is onderdeel van het Netheidsplan en werd ontworpen in samenwerking met de dienst Administratieve Sancties en de cel Bemiddeling van de politie. Ze weerspiegelt de wens van vele inwoners, die het idee via de wijkraden hebben voorgesteld. De alternatieve sanctie is trouwens een van de voorstellen dat de meeste stemmen kreeg tijdens de raadpleging over het Netheidsplan op het platform Fluicity.

Een flexibele procedure afhankelijk van de situatie en leeftijd van de overtreder

Wie een straf krijgt voor een netheidsovertreding kan onder bepaalde voorwaarde een voorstel voor krijgen om een alternatieve taakstraf uit te voeren in plaats van een boete te betalen. De sanctionerend ambtenaar of de bemiddelaar van de politiezone beslist hierover. De leeftijd van de overtreden speelt hierin een rol. De maatregel verschilt ook naargelang de situatie:

• Als de overtreder minderjarig is, krijgt hij een voorstel tot bemiddeling (dat is een wettelijke verplichting). Die bemiddeling kan worden omgezet in een taakstraf.
• Als de overtreden meerderjarig is, zich niet agressief heeft gedragen en niet eerder een alternatieve straf heeft uitgevoerd voor een gelijkaardige overtreding, krijgt hij een alternatieve straf aangeboden krijgen.

Als er een slachtoffer geïdentificeerd werd tijdens de procedure, kunnen ook meerderjarige overtreders eerst een voorstel tot bemiddeling krijgen.

Pedagogische prestaties afgestemd op de overtreding en de overtreder

Deze nieuwe maatregel streeft twee doelen na:

• Overlastgedrag grondig veranderen, met name bij jongeren en financieel kwetsbare groepen.
• Overtreders meer bewust maken van de gevolgen van hun vervuilend gedrag, hen informeren over bestaande oplossingen en goede praktijken en erkenning geven aan de netheidsmedewerkers door overtreders met hen in contact te brengen.

De voorgestelde taken zijn uiteenlopend: samenwerken met een straatveger, onderhoud van parken en hondentoiletten, deelname aan een gezamenlijke schoonmaak van de openbare ruimte). Ze worden aangepast aan de overtreders en hun profiel (leeftijd, fysieke conditie, mogelijke handicap of ziekte). Ze krijgen ook het nodige materiaal van de gemeente kleding en schoenen, schoonmaakmateriaal) en zijn verzekerd wanneer ze hun prestatie uitvoeren.

Regelmatige opvolging om een correcte uitvoering van de straf te garanderen

Overtreders die kiezen voor dit traject moeten zich volledig willen inzetten. De praktische details (locaties, uitvoeringsuren) worden vastgelegd in een overeenkomst. Als zij de afspraken uit die overeenkomst niet naleven (meerdere keren afwezig zijn of te laat komen, niet actief meewerken), wordt een rapport opgesteld en kan het zijn dat overtreders toch een geldboete moeten betalen.

Nog een belangrijke verduidelijking: de belasting die soms gepaard gaat met een administratieve sanctie (bijvoorbeeld schoonmaakkosten in geval van graffiti of sluikstorten in de openbare ruimte) kan niet worden omgezet in een alternatieve straf. Overtreders moeten die belasting altijd betalen.